Warszawa, 19 września 2011

Teraz to oficjalne: na orbitę poleci „Lem”

Informacja prasowa jest dostępna w postaci pliku PDF: CBK110919a - Na orbitę trafi 'Lem'.pdf

Pierwszy polski satelita naukowy serii BRITE, powstający w Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk w Warszawie, oficjalnie otrzymał nazwę „Lem”. W uroczystości nadania imienia wzięła udział minister nauki i szkolnictwa wyższego Barbara Kudrycka.

19 września w Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk (CBK PAN) w Warszawie, w obecności minister nauki i szkolnictwa wyższego prof. dr hab. Barbary Kudryckiej, odbyła się uroczystość oficjalnego nadania imienia pierwszemu polskiemu satelicie naukowemu. Satelita, konstruowany w ramach polsko-kanadyjsko-austriackiego konsorcjum BRITE przez CBK PAN we współpracy z Centrum Astronomicznym im. Mikołaja Kopernika PAN, otrzymał nazwę „Lem”. Podczas uroczystości zaprezentowano stan prac nad montażem „Lema” i jego następcy. Goście zwiedzili laboratorium i niedawno oddany do użytku clean room (pomieszczenie o bardzo wysokiej czystości), gdzie są przeprowadzane testy i integracja podzespołów obu satelitów.

Imię dla pierwszego polskiego satelity naukowego wybrano w drodze publicznego głosowania w internecie, przeprowadzonego przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. W zakończonym w październiku ubiegłego roku głosowaniu zdecydowanie zwyciężył „Lem” – nazwę poparło prawie 21 tys. osób. Na drugiej pozycji z nieco ponad 5 tys. głosów uplasował się „Heweliusz”.

„Lem” należy do niewielkich urządzeń orbitalnych, tzw. nanosatelitów. Jest sześcianem o boku 20 cm i masie 6 kg, a jego ścianki są gęsto pokryte ogniwami fotowoltaicznymi. Zainstalowana na pokładzie satelity szerokokątna kamera będzie rejestrowała jasności wybranych gwiazd Drogi Mlecznej, co pozwoli z dużą dokładnością śledzić nawet bardzo niewielkie ich zmiany. Na tej podstawie astrofizycy będą mogli zweryfikować obecne modele transportu energii wewnątrz najgorętszych gwiazd. Z Ziemi przeprowadzenie równie dokładnych obserwacji jest niemożliwe z uwagi na fluktuacje atmosfery.

Dostarczycielem większości podzespołów i podsystemów niezbędnych do integracji pierwszego polskiego satelity jest Space Flight Laboratory przy Uniwersytecie w Toronto. Obecnie wszystkie podzespoły są już w CBK PAN, gdzie na okres testów zainstalowano je na jednej dużej płycie, aby inżynierowie mieli łatwy dostęp do każdego elementu. „Wcześniej testowaliśmy każdy podzespół oddzielnie. W zeszłym tygodniu po raz pierwszy wszystkie podzespoły zaczęły funkcjonować razem i komunikowały się ze sobą. Satelita już działa, tyle że jeszcze nie jest umieszczony w opakowaniu, w którym trafi na orbitę”, wyjaśnia inż. Tomasz Zawistowski, koordynator Projektu BRITE-PL.

„W pierwszym satelicie mamy sporo komponentów produkcji kanadyjskiej. W drugim duża część podsystemów będzie opracowana już w CBK PAN i wyprodukowana w Polsce. Chodzi nam o to, aby przedsięwzięcia kosmiczne stymulowały rozwój przemysłu, zarówno w kraju jak i na świecie", podkreśla prof. dr hab. Marek Banaszkiewicz, dyrektor CBK PAN. Jako przykład takiego oddziaływania podaje jedno z ogniw fotowoltaicznych drugiego satelity. „Będzie ono wykonane przez Instytut Technologii Materiałów Elektronicznych w Warszawie. Sprawność tego ogniwa powinna aż dwukrotnie przewyższyć sprawność dotychczasowych. Jeśli eksperyment się powiedzie, wzbudzi zainteresowanie nie tylko w przemyśle kosmicznym, ale także w energetyce”.

W ciągu miesiąca wszystkie podzespoły „Lema” zostaną zintegrowane i satelita przybierze ostateczną formę. Urządzenie trafi następnie do laboratorium należącego do Deutsches Zentrum für Luft- und Raumfahrt Kommunikation w Berlinie, gdzie przejdzie testy wibracyjne.

„Lem” trafi na orbitę prawdopodobnie pod koniec września przyszłego roku. Satelita będzie wyniesiony w przestrzeń kosmiczną przez rosyjsko-ukraińską firmę International Space Company Kosmotras. Start nastąpi z kosmodromu Jasnyj niedaleko granicy Rosji z Kazachstanem. ISC Kosmotras wykorzystuje dawne rakiety SS-18 Intercontinental Ballistic Missile (ICBM), które w czasach zimnej wojny miały przenosić głowice nuklearne.

Budowę, wystrzelenie i eksploatację satelity „Lem” i jego następcy sfinansowało Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Budżet projektu wynosi ponad 14 mln złotych.

INFORMACJE DODATKOWE:

1. Centrum Badań Kosmicznych (CBK) to interdyscyplinarny instytut naukowy Polskiej Akademii Nauk. Utworzony w 1976 roku, prowadzi za pomocą eksperymentów kosmicznych badania w zakresie fizyki bliskiej przestrzeni kosmicznej, w tym badania Słońca, planet i małych ciał Układu Słonecznego oraz geodynamiki i geodezji planetarnej, a także prace badawczo-rozwojowe w zakresie technologii satelitarnych i technik kosmicznych dla badań Ziemi. CBK brało udział w najbardziej prestiżowych międzynarodowych misjach kosmicznych: CASSINI (badania Saturna i jego księżyca, Tytana), INTEGRAL (kosmiczne laboratorium wysokich energii), MARS EXPRESS (orbiter marsjański) czy ROSETTA (misja do komety). W Centrum zbudowano ok. 50 przyrządów, które zostały wyniesione w przestrzeń kosmiczną na pokładach satelitów i sond międzyplanetarnych.

2. Badania prowadzone przez CBK pozwoliły zbudować lokalny model jonosfery nad Europą, zapewniający dokładne prognozy heliogeofizyczne dla krajowych służb telekomunikacyjnych oraz międzynarodowego systemu ISES. Dzięki wykorzystaniu nawigacji satelitarnej GPS, w CBK opracowano jednorodną sieć powierzchniową Polski i związano ją z europejskim fundamentalnym układem geodezyjnym EUREF, stworzono Polską Atomową Skalę Czasu o wysokim stopniu stabilności i uruchomiono stację monitorującą systemu nawigacji satelitarnej EGNOS. Prace w innych dziedzinach pozwoliły poznać m.in. mechanizmy: wydzielania energii w koronie Słońca; oddziaływania wiatru słonecznego z plazmą lokalnego ośrodka międzygwiazdowego i składową neutralną materii międzygwiazdowej w heliosferze; wzbudzania i propagacji fal plazmowych; kształtowania środowiska plazmowego komety Halleya. Skonstruowany w CBK globalny obraz elektromagnetycznego otoczenia Ziemi pozwolił odkryć jego antropogenne uwarunkowania. W Centrum powstał również jeden z najbardziej wszechstronnych systemów obliczeń orbitalnych małych ciał Układu Słonecznego, umożliwiający m.in. badanie stopnia zagrożenia Ziemi przez te obiekty.

KONTAKTY:

dr Piotr Orleański
Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk
tel. +48 22 4966206
email: piotr.orleanski@cbk.waw.pl

inż. Tomasz Zawistowski
Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk
tel. +48 22 4966346
email: tomasz.zawistowski@cbk.waw.pl

POWIĄZANE STRONY WWW:

Strona satelitów konsorcjum BRITE:
http://www.brite-pl.pl/

Facebook:
http://pl-pl.facebook.com/pages/Polskie-satelity-Lem-i-Heweliusz/184597928240184

Kanał YouTube:
http://www.youtube.com/user/mstolarski

Strona Centrum Badań Kosmicznych PAN:
http://www.cbk.waw.pl/

Serwis prasowy Centrum Badań Kosmicznych PAN:
http://press.cbk.waw.pl/

MATERIAŁY GRAFICZNE:

CBK110919b_fot01s.jpg

HR: http://press.cbk.waw.pl/11/CBK110919/CBK110919b_fot01.jpg
19 września w CBK PAN w Warszawie odbyła się uroczystość nadania imienia „Lem” pierwszemu polskiemu satelicie naukowemu. (Źródło: CBK PAN)

CBK110919b_fot02s.jpg

HR:http://press.cbk.waw.pl/11/CBK110919/CBK110919b_fot02.jpg
Montaż podzespołów pierwszego polskiego satelity naukowego „Lem” w Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk w Warszawie. (Źródło: CBK PAN)

CBK110919b_fot03s.jpg

HR:http://press.cbk.waw.pl/11/CBK110919/CBK110919b_fot03.jpg
Model satelity „Lem”. Długość boku satelity wynosi 20 cm. (Źródło: CBK PAN)

CBK110919b_fot04s.jpg

HR:http://press.cbk.waw.pl/11/CBK110919/CBK110919b_fot04.gif
Animowana wizualizacja satelity „Lem”. Długość boku satelity wynosi 20 cm. (Źródło: CBK PAN)

CBK110919b_fot05s.jpg

HR:http://press.cbk.waw.pl/11/CBK110919/CBK110919b_fot05.jpg
Logo konsorcjum BRITE odpowiedzialnego za budowę pierwszego polskiego satelity naukowego „Lem”.

 

Adres e-mail: press@cbk.waw.pl