Warszawa, 17 listopada 2010
Naukowcy z NASA w Centrum Badań Kosmicznych PAN
Informacja prasowa jest dostępna w postaci pliku PDF: CBK10111701a - Naukowcy z NASA w CBK.pdf
Na zaproszenie Centrum Badań Kosmicznych PAN dwudniową wizytę w Warszawie złożył
dr James A. Slavin, dyrektor Heliophysics Science Division z NASA Goddard Space Flight Center. Wizyta służyła wymianie informacji o projektach naukowych realizowanych w obu instytucjach i omówieniu możliwości nawiązania współpracy w nowych misjach kosmicznych.
W siedzibie Centrum Badań Kosmicznych PAN (CBK PAN) w Warszawie gościli naukowcy z amerykańskiej agencji kosmicznej NASA, zajmujący się badaniami w zakresie heliofizyki, zwłaszcza fizyki Słońca i zjawisk pogody kosmicznej. „Spotkanie było ważnym krokiem ku wzmocnieniu istniejącej współpracy z naukowcami z NASA, na poziomie czysto naukowym. Jeśli współpraca ta się rozwinie, na co mamy nadzieję, w przyszłości rozszerzy się także o bezpośredni udział naszych inżynierów w kolejnych misjach kosmicznych NASA” – mówi prof. ndz. dr hab. Marek Banaszkiewicz, dyrektor CBK PAN.
Program wizyty obejmował szereg prezentacji, prowadzonych zarówno przez gości z NASA, jak i naukowców CBK PAN. Celem tych prelekcji było przede wszystkim przedstawienie tematów naukowych realizowanych obecnie przez obie instytucje. Duży akcent położono na zagadnienia związane z badaniami Słońca, fizyka Słońca jest bowiem jednym z tych obszarów badawczych, w których Centrum Badań Kosmicznych PAN odnosi duże sukcesy. Dr. James A. Slavin, dyrektor Heliophysics Science Division w NASA Goddard Space Flight Center, zauważył między innymi, że praktyczna rola satelitarnych systemów nawigacyjnych, coraz powszechniej wykorzystywanych w Stanach Zjednoczonych – nawet przy wznoszeniu budynków i wytyczaniu ulic – skierowała uwagę amerykańskich podatników na badania związane z kształtowaniem się pogody kosmicznej, mającej istotny wpływ na dokładność pomiarów systemu GPS. Podobne zapotrzebowanie pojawi się w Europie po uruchomieniu systemu nawigacji satelitarnej GALILEO, podobnie jak GPS wymagającego osłony z zakresu „meteorologii” kosmicznej.
Szczególne zainteresowanie wzbudziła prezentacja dr. Slavina dotycząca amerykańskiej sondy MESSENGER i pierwszych wyników badań magnetosfery Merkurego. Centrum Badań Kosmicznych PAN uczestniczy bowiem w projekcie BepiColombo, flagowej misji Europejskiej Agencji Kosmicznej ESA. Europejsko-japońska sonda BepiColombo wystartuje w kierunku Merkurego dopiero w 2014 roku, podczas gdy MESSENGER już na początku przyszłego roku stanie się pierwszym sztucznym satelitą najbliższej Słońcu planety. Inżynierowie i naukowcy uczestniczący w misji BepiColombo będą więc mogli korzystać z doświadczeń zespołu NASA.
Projekty SmallSat/CubeSat realizowane w Centrum im. Goddarda przedstawił dr Douglas Rowland. Omawiał on, między innymi, realizowany w NASA Goddard Space Flight Center projekt Firefly – budowy z udziałem studentów małego satelity przeznaczonego do obserwacji błysków świetlnych i promieniowania gamma oraz wybuchów fal radiowych, pojawiających się w ziemskiej atmosferze wskutek gigantycznych burzowych wyładowań elektrycznych. Firefly jest nanosatelitą przygotowywanym w ramach programu CubeSat prowadzonego przez amerykańską National Science Foundation. Program CubeSat wspiera realizację tanich misji kosmicznych z budżetem ok. 1 mln dolarów. Firefly jest drugim amerykańskim nanosatelitą naukowym i pod wieloma względami przypomina nanosatelity naukowe powstające obecnie w CBK PAN w ramach programu BRITE stworzonego przez konsorcjum kanadyjsko-austriacko-polskie. Dzięki BRITE w Polsce zostaną zbudowane dwa nanosatelity do obserwacji najjaśniejszych gwiazd naszej galaktyki: Lem i Heweliusz. Pierwszy z nich trafi na orbitę już w 2012 roku.
Zapytany o rezultaty wizyty, dr Slavin zasugerował wiele obszarów działalności naukowej, w ramach których bliska kooperacja między polskimi a amerykańskimi zespołami mogłaby być szczególnie owocna. „Widzę naprawdę wiele możliwości na nawiązanie współpracy naukowej. Najbardziej oczywistymi dziedzinami wydają się pogoda kosmiczna, fizyka Słońca, a także fizyka ziemskiej magnetosfery i jonosfery. Sądzę jednak, że naukowcy o innych specjalnościach niż moja wskazaliby szereg dalszych zagadnień” – powiedział.
Działania zmierzające do większego zaangażowania polskich naukowców i inżynierów w projekty realizowane przez NASA mają duże znaczenie dla Centrum Badań Kosmicznych PAN ze względu na oczywiste korzyści naukowe i techniczne. Szczególnie istotnym aspektem jest możliwość ułatwienia młodym pracownikom naukowym z Polski udziału w ambitnych projektach kosmicznych, realizowanych przez dysponującą ogromnym doświadczeniem i zapleczem technicznym amerykańską agencję kosmiczną NASA. Dla kadry naukowej Centrum Badań Kosmicznych PAN ważny doświadczeniem wynikającym z wizyty amerykańskich naukowców było także zapoznanie się z obowiązującym w NASA systemem zarządzania nauką i metodami organizacji pracy w zespołach realizujących misje kosmiczne.
INFORMACJE DODATKOWE:
1. Centrum Badań Kosmicznych (CBK) to interdyscyplinarny instytut naukowy Polskiej Akademii Nauk. Utworzony w 1976 roku, prowadzi za pomocą eksperymentów kosmicznych badania w zakresie fizyki bliskiej przestrzeni kosmicznej, w tym badania Słońca, planet i małych ciał Układu Słonecznego oraz geodynamiki i geodezji planetarnej, a także prace badawczo-rozwojowe w zakresie technologii satelitarnych i technik kosmicznych dla badań Ziemi. CBK brało udział w najbardziej prestiżowych misjach kosmicznych ESA: CASSINI/HUYGENS (badania Saturna i jego księżyca, Tytana), INTEGRAL (kosmiczne laboratorium wysokich energii), MARS EXPRESS (orbiter marsjański) czy ROSETTA (misja do komety). Obecnie CBK bierze udział także w misji NASA IBEX (badanie granic heliosfery). W Centrum zbudowano ok. 60 przyrządów, które zostały wyniesione w przestrzeń kosmiczną na pokładach satelitów i sond międzyplanetarnych.
2. Badania prowadzone przez CBK pozwoliły zbudować lokalny model jonosfery nad Europą, zapewniający dokładne prognozy heliogeofizyczne dla krajowych służb telekomunikacyjnych oraz międzynarodowego systemu ISES. Dzięki wykorzystaniu nawigacji satelitarnej GPS, w CBK opracowano jednorodną sieć powierzchniową Polski i związano ją z europejskim fundamentalnym układem geodezyjnym EUREF, stworzono Polską Atomową Skalę Czasu o wysokim stopniu stabilności i uruchomiono stację monitorującą systemu nawigacji satelitarnej EGNOS. Prace w innych dziedzinach pozwoliły poznać m.in. mechanizmy: wydzielania energii w koronie Słońca; oddziaływania wiatru słonecznego z plazmą lokalnego ośrodka międzygwiazdowego i składową neutralną materii międzygwiazdowej w heliosferze; wzbudzania i propagacji fal plazmowych; kształtowania środowiska plazmowego komety Halleya. Skonstruowany w CBK globalny obraz elektromagnetycznego otoczenia Ziemi pozwolił odkryć jego antropogenne uwarunkowania. W Centrum powstał również jeden z najbardziej wszechstronnych systemów obliczeń orbitalnych małych ciał Układu Słonecznego, umożliwiający m.in. badanie stopnia zagrożenia Ziemi przez te obiekty.
KONTAKTY:
Dyrektor Centrum Badań Kosmicznych PAN:
prof. ndz. dr hab. Marek Banaszkiewicz
tel. +48 22 8511810
email: director@cbk.waw.pl
POWIĄZANE STRONY WWW:
http://www.nasa.gov/centers/goddard/
Strona Goddard Space Flight Center w NASA.
http://www.cbk.waw.pl/
Strona główna Centrum Badań Kosmicznych PAN.
http://press.cbk.waw.pl/
Serwis prasowy Centrum Badań Kosmicznych PAN.
http://www.brite-pl.pl/
Strona pierwszych polskich satelitów programu BRITE.
http://firefly.gsfc.nasa.gov/
Strona misji Firefly w Goddard Space Flight Center w NASA.
http://sci.esa.int/bepicolombo/
Strona misji BepiColombo w Europejskiej Agencji Kosmicznej ESA.
http://www.nasa.gov/mission_pages/messenger/main/
Strona misji MESSENGER na serwerze NASA.
MATERIAŁY GRAFICZNE:
CBK10111701b_fot01s.jpg
HR: http://press.cbk.waw.pl/10/cbk10111701/CBK10111701b_fot01.jpg
Dr James A. Slavin, dyrektor Heliophysics Science Division w NASA Goddard Space Flight Center, podczas prezentacji w Centrum Badań Kosmicznych PAN w Warszawie, 16 listopada 2010. (Źródło: CBK PAN)
Adres e-mail: press@cbk.waw.pl
